Zorg & veiligheid

Toelichting

 
Percentage dat overlast ervaart van dakloze, verslaafde of verwarde mensen
De afgelopen jaren hebben inwoners in de hele gemeente Zaanstad iets meer overlast ervaren van dakloze, verslaafde mensen en/of mensen met verward of onbegrepen gedrag. We zien dat het aantal meldingen dat overlast veroorzaakt over de gehele gemeente toeneemt, ondanks diverse inspanningen. Op bepaalde plekken in de gemeente zien we meer specifieke overlast tegelijk ook afnemen, mogelijk door bv de inzet van de inloopvoorziening, Leger des Heils of Wijk GGD. Door problemen vroeg te signaleren en mensen in kwetsbare situaties tijdig te voorzien van passende zorg en ondersteuning, kunnen we voorkomen dat de problematiek verergert of dat personen afglijden naar (ernstigere vormen van) overlast of criminaliteit. Maatschappelijke ontwikkelingen zoals druk op Wonen en Zorg, maar ook polarisatie en maatschappelijke onrust spelen een rol in de toename van meldingen. We verwachten dat er een stabilisatie zal optreden in het aantal meldingen en dat de inspanningen op Zorg & Veiligheid op langere termijn een gunstig effect hebben op de ervaren overlast.

Percentage aantal meldingen van vermoeden huiselijk geweld bij Veilig Thuis
De regio Zaanstreek-Waterland heeft zich verbonden aan Toekomstscenario, een nieuwe manier van samenwerken rondom gezinnen en huishoudens die te maken hebben met onveiligheid. Voor Veilig Thuis is dit een belangrijke ontwikkeling voor de komende jaren. De inzet van de nieuwe manier van werken (onder andere vroegtijdig bij en op het gezin) kan op korte termijn leiden tot een verhoging van het aantal meldingen bij Veilig Thuis, waarna we op langere termijn een daling verwachten.  Daarnaast blijven we inzetten op (meer) bewustwording bij inwoners en het trainen van medewerkers van de lokale teams en scholen. Ook deze inzet op korte termijn leiden tot verhoging van aantal meldingen bij Veilig Thuis en een daling op de langere termijn.

De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling vraagt om een lange adem. Inwoners melden lang niet in alle gevallen (tijdig) huiselijk geweld en zoeken ook niet in alle gevallen (tijdig) om hulp. Daarom heeft de regio Zaanstreek Waterland zich gecommitteerd aan het Toekomstscenario. Voor Veilig Thuis is dit een belangrijke ontwikkeling voor de komende jaren. Het gaat om een nieuwe manier van samenwerken rondom gezinnen en huishoudens die te maken hebben met onveiligheid. Deze inzet kan op korte termijn leiden tot een verhoging van het aantal meldingen bij Veilig Thuis, waarna we op langere termijn een daling verwachten. Daarnaast blijven we inzetten op (meer) bewustwording bij inwoners en het trainen van medewerkers van de lokale teams en scholen.

Speerpunten 2026

 
Overlastgevende personen en/of groepen
De gemeente werkt samen met de Wijk-GGD’er, het Leger des Heils, De Regenboog Groep, handhaving, politie en anderen om kwetsbare inwoners die in de openbare ruimte voor overlast kunnen zorgen, aan te pakken. Deze personen worden gestimuleerd om het inloophuis Villa Westerweide te bezoeken voor hulp, zorg en ondersteuning. De inzet van De Regenboog Groep is verlengd tot en met 2026. In 2026 wordt onderzocht of en zo ja, op welke manier het inloophuis of elementen daarvan kan/kunnen worden gecontinueerd in 2027.

Nazorg aan personen met een detentieverleden
De gemeente heeft de taak om personen met een detentieverleden nazorg te bieden op de verschillende leefdomeinen, zoals inkomen, werk en wonen. De gemeentelijke regisseurs nazorg ex-gedetineerden stellen tijdens de detentie samen met Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de gedetineerden de nazorgplannen op. Hiermee willen we terugval of verergering van de problematiek voorkomen. In 2024 en 2025 is de basis neergezet en het proces in uitvoering gebracht. Met de gemeenten in Zaanstreek-Waterland zijn er regionale samenwerkingsafspraken gemaakt. In 2026 wordt de gemeentelijke taak voortgezet en geoptimaliseerd.

Complexe woonoverlast
In 2026 zet de gemeente haar regiefunctie op de integrale aanpak van (complexe) woonoverlast voort. Dit gebeurt op basis van het in 2024 vernieuwde convenant Woonoverlast & Zorg en de samenwerkingsafspraken met partners zoals de woningcorporaties, de GGD/MABZ en de politie. Dit convenant wordt in 2026 geëvalueerd.

Regionale samenwerking op Zorg & Veiligheid (Allen voor Eén)
Binnen ‘‘ Allen voor Eén ’ bundelen de zeven gemeenten in Zaanstreek-Waterland en partners op Zorg & Veiligheid de krachten. We geven prioriteit aan:

• Huiselijk geweld en kindermishandeling (incl. Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming en Veilig Thuis)
• Personen met onbegrepen gedrag
• Mensenhandel
• Informatie-ontsluiting
• Zorg- en Veiligheidshuis Zaanstreek-Waterland
• De uitvoering van gehonoreerde subsidieprojecten van ZonMw (o.a. Straattriage, Specialistische Bemoeizorg en Kenniswerkplaats onbegrepen gedrag).

Ook in 2026 zetten we in op deze thema’s om een merkbaar verschil te maken voor inwoners en een werkbaar verschil voor professionals. Er wordt gewerkt aan preventie, bewustwording, vroegtijdige signalering, tijdige en passende zorg/ondersteuning en systeemgericht werken (1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur).

Koppelkansen
Zorg & Veiligheid heeft bij uitstek veel verbinding met andere opgaven, zoals Jeugd (jeugdhulp en Jeugd en Veiligheid (PGA en preventie met gezag)), WMO/Ouderen (IZA, GALA, Woonzorgopgave), Wonen & Zorg, Kansengelijkheid en Veiligheid. Er is daarbij aandacht voor kwetsbare gezinnen en huishoudens in de leeftijd van 0 tot 100 jaar. Om een doorbraak te realiseren in complexe gevallen zorgen we voor een passende mix van interventies uit de zorg (behandeling), veiligheid (repressie/strafrecht) en het sociaal domein (ondersteuning). We streven daarbij naar (tijdige) toegang tot passende zorg en ondersteuning.

Beïnvloedbaarheid van de kosten

Beïnvloedbaar
Er is geen sprake van beïnvloedbare kosten.

Beperkt beïnvloedbaar   
Dit betreffen de wettelijke taken rondom huiselijk geweld en kindermishandeling (€ 6,5 mln).

Niet beïnvloedbaar
Er is geen sprake van niet beïnvloedbare kosten.

Op middellange termijn beïnvloedbaar   
Dit betreft kosten voor personeel (€ 1,0 mln), inloop Veldpark (€ 0,7 mln), kosten voor het veiligheidshuis (€ 0,1 mln), huiselijk geweld (€ 0,1 mln) en een kenniswerkplek voor onbegrepen gedrag (€ 0,1 mln).