Tarieven en belastingopbrengsten
Inleiding
De lokale heffingen vormen een belangrijk onderdeel van de inkomsten van gemeenten en zijn een integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. De lokale heffingen bestaan uit belastingen (bijvoorbeeld Onroerendezaakbelasting en Parkeerbelasting), bestemmingsheffingen (Rioolheffing en Afvalstoffenheffing) en rechten (bijvoorbeeld Leges en Begraafrechten).
Een aanduiding van de lokale lastendruk is van belang voor de integrale afweging tussen beleid en inkomsten. Het beleid lokale heffingen is vastgelegd in de nota Kostentoerekening tarieven 2017. Het kwijtscheldingsbeleid maakt het beeld van de lokale lasten compleet.
Tarieven algemene belastingen
Op de Onroerendezaakbelastingen en overige belastingen wordt alleen een prijsindexering toegepast van 2,1%. Belastinginkomsten komen ten gunste van de algemene dekkingsmiddelen van de gemeente.
Tarieven rechten en bestemmingsheffingen.
Voor de tarieven van de rechten (waaronder de Leges) en de bestemmingsheffingen (zoals de Riool- en Afvalstoffenheffing) geldt dat deze 100% kostendekkend zijn, tenzij anders wordt besloten. De opbrengst van een recht of bestemmingsheffing mag niet meer bedragen dan 100% van de begrote kosten. Alleen de Vermakelijkhedenretributie is niet begrensd tot een maximum van 100% kostenverhaal en mag enigszins een overschrijding laten zien.
Loon en prijsindex
Als uitgangspunt geldt indexering van de tarieven met de indexeringspercentages van het Centraal Planbureau. Voor de prijsindex wordt voor 2026 een percentage van 2,1% gehanteerd (2025: 2,2%) conform de zogenoemde IMOC (Index Materiële Overheidsconsumptie). Voor de loonindex 2026 geldt het nieuwe percentage van 2,0% (2025: 4,4%). De subsidie index bedraagt 2,03% (2025: 3,74%).
Woonlasten
De Afvalstoffenheffing, Rioolheffing en de OZB behoren tot de woonlasten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de ontwikkeling van de woonlasten.
Soort heffing | Tarief 2025 | Tarief 2026 | Stijgingspercentage Inflatie + autonoom |
|---|---|---|---|
Onroerendezaakbelastingen | |||
Woningen | |||
- eigenarenbelasting als percentage van de WOZ-waarde | 0,0782% | Nnb | 2,1% |
Niet-woningen | |||
- eigenarenbelasting als percentage van de WOZ-waarde | 0,3227% | Nnb | 2,1% |
- gebruikersbelasting als percentage van de WOZ-waarde | 0,2433% | Nnb | 2,1% |
Afvalstoffenheffing | € 355,48 | € 362,95 | 2,1% |
Rioolheffing | |||
- tot 300 kubieke meter verbruikt water | € 322,62 | € 329,40* | 2,1% |
- iedere 100 kubieke meter water daarboven | € 107,54 | € 109,81* | 2,1% |
* Door net als in 2025 een korting vanuit de egalisatievoorziening toe te passen, blijft de stijging van de aanslag Rioolheffing beperkt tot 2,1% ten opzichte van 2025.
Gemiddelde woonlasten per heffingseenheid 2026 t.o.v. 2025 Zaanstad
Lokale lasten | 2025 | 2026 | -/-% |
|---|---|---|---|
OZB* | € 358,84 | € 366,37 | 2,1% |
Afvalstoffenheffing | € 355,48 | € 362,95 | 2,1% |
Rioolheffing | € 322,62 | € 329,40 | 2,1% |
Totaal | € 1.036,94 | € 1.058,72 |
* Het bedrag OZB is afhankelijk van de WOZ-waarde van de woning en het tarief. Tarieven worden medio oktober berekend.
Gemiddelde woonlasten 2025 ten opzichte van andere gemeenten
De hoogte van de gemeentelijke woonlasten wordt in belangrijke mate bepaald door lokale beleidskeuzes, zoals de wijze van kostenverhaal, het dekkingspercentage en de verdeling van lasten tussen eigenaar en gebruiker. Deze verschillen zorgen ervoor dat de woonlasten per gemeente sterk kunnen variëren.
Gegevens over de landelijke ontwikkelingen op het gebied van lokale heffingen worden gerapporteerd door het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden). In onderstaande tabel is zichtbaar hoe de woonlasten in Zaanstad zich in 2025 verhouden tot die van andere gemeenten met meer dan 90.000 inwoners (G44).
Woonlasten 2025 Zaanstad t.o.v. andere gemeenten:
OZB-eigenaar | Reinigingsheffing (afvalstoffenheffing) | Rioolheffing | Woonlasten 2025 | |
Zaanstad | € 358,84 | € 355,48 | € 322,62 | € 1.036,94 |
Laagste | € 263,00 | € 34,00 | € 125,00 | € 804,00 |
Hoogste | € 448,00 | € 371,00 | € 226,00 | € 1.380,00 |
Gemiddelde | € 894,00 | € 500,00 | € 562,00 | € 1.052,00 |
Bron: Atlas van de lokale lasten 2025 COELO
Belastingopbrengsten
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de lokale heffingen.
De begrote en werkelijke belastingopbrengsten
Bedragen x € 1.000 | ||||
Omschrijving | Realisatie 2024 | Begroting 2025 | Begroting 2026 | Kosten dekking 2026 |
Belastingen | ||||
Onroerendezaakbelastingen | 39.999 | 41.795 | 43.103 | nvt |
Roerende ruimtebelasting | 71 | 62 | 63 | nvt |
Parkeerbelasting | 2.217 | 2.364 | 2.747 | 93,8%* |
Parkeervergunningen | 683 | 662 | 787 | nvt |
Parkeerautomatengelden | 3.296 | 3.487 | 4.079 | nvt |
Precariobelasting | 132 | 336 | 343 | nvt |
Reclame belasting | 325 | 408 | 417 | nvt |
Reclame opbrengsten | 789 | 1.206 | 782 | nvt |
Toeristenbelasting | 3.133 | 3.010 | 3.073 | nvt |
Rechten en bestemmingsheffingen | ||||
Afvalstoffenheffing | 24.166 | 25.168 | 26.132 | 90,1% |
Begraafrechten | 1.457 | 1.200 | 1.200 | 100% |
BIZ-plan Stadshart Zaandam | 161 | 193 | 193 | 100% |
Leges Algemene dienstverlening | 3.379 | 4.103 | 4.083 | 94,2% |
Leges onder dienstverlening Fysieke leefomgeving/omgevingsvergunningen | 6.759 | 7.029 | 8.034 | 99,9% |
Leges onder dienstverlening Europese dienstenrichtlijn | 287 | 272 | 272 | 66,9% |
Marktgelden | 170 | 205 | 205 | 78,6% |
Rioolheffing | 25.149 | 26.025 | 27.176 | 93,1% |
Vermakelijkhedenretributie | 226 | 401 | 316 | 77,5% |
Wielklemmen/wegslepen | 106 | 227 | 231 | 100% |
Zeehavengeld | 126 | 131 | 131 | 100% |
Totaal belastingen en heffingen | 112.631 | 118.284 | 123.367 | |
* dekkingspercentage geldt alleen voor de naheffingsaanslag, niet voor de tarieven parkeerbelasting