Zaandam Oost

1. Onze ambitie: kinderen in Zaandam Oost krijgen alle kansen om hun talenten maximaal te ontwikkelen en op een kansrijke toekomst
Zaandam Oost is een gebied met grote maatschappelijke opgaven én kansen. Met het Pact Zaandam Oost hebben gemeente, maatschappelijke partners, bewoners en andere betrokkenen de handen ineengeslagen om samen te werken aan een toekomst waarin iedereen mee kan doen. Het Pact is gericht op het versterken van de leefbaarheid, het verbeteren van kansen voor bewoners en het duurzaam ontwikkelen van de wijk. De ambitie is helder: kinderen in Zaandam Oost krijgen alle kansen om hun talenten maximaal te ontwikkelen en op een kansrijke toekomst.
Het Pact Zaandam-Oost is in 2024 vastgesteld door de gemeenteraad en vormt sindsdien het kompas voor de gebiedsgerichte aanpak in Zaandam Oost. Samen werken we aan vijf belangrijke opgaven: Jeugd, Participatie & Armoede, Fijn Wonen, Veiligheid en Gezondheid. Deze vijf opgaven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. We bouwen met alle partners aan een inclusieve wijken waar gezondheid, veiligheid, werk, onderwijs en wonen hand in hand gaan.
De opgaven zijn samen met de partners uitgewerkt in het Uitvoeringsplan . Daarin is opgenomen met welke interventies de partners aan de slag gaan om te zorgen voor zichtbare veranderingen in Zaandam Oost. En daarmee de lange termijn ambitie dichterbij te brengen. In het plan staat ook wie de interventies uitvoert, hoe coördinatie en financiële dekking is afgesproken en hoe we resultaten meten. In deze begrotingsperiode bouwen we hierop voort samen met partners en bewoners.


Leeswijzer
We hebben als partner onze handtekening gezet onder het Pact Zaandam-Oost. Daarmee hebben we nadrukkelijk gekozen voor een nieuwe manier van samenwerken, gebaseerd op gelijkwaardigheid van de 40 partners. Dat betekent dat de gemeente een gelijkwaardige partner is in de alliantie.
In volgende paragraaf leest u wat we het komend jaar gaan doen om onze gezamenlijke ambitie dichterbij te brengen. Dit doen we vanuit onze partnerrol en aan de hand van het uitvoeringsplan. We geven daarbij een toelichting op de verschillende dekkingsbronnen van het uitvoeringsplan, wat wij als partner doen en we geven een toelichting op de rapportagemomenten vanuit het programmabureau.
Tegelijkertijd heeft de gemeente een bijzondere positie, als lokale overheid die op basis van de wet een rol en taak heeft in de samenleving. En we hebben de rol van beheerorganisatie. Via deze rol faciliteren we de alliantiesamenwerking op het gebied van bedrijfsvoering en bijvoorbeeld in de rol van werkgever. In de laatste paragraaf lichten we deze rol nader toe.


2.Via het uitvoeringsplan brengen we onze ambitie dichterbij
Uitvoeringsplan Pact Zaandam Oost
Door de partners is samengewerkt aan een Uitvoeringsplan voor een periode van vier jaar (2024 tot en met 2027). In het uitvoeringsplan is te zien met welke acties de partners in het Pact de komende vier jaar aan de slag gaan om te zorgen dat de ambitie van het Pact Zaandam Oost dichterbij komt.
In haar rol als gelijkwaardige partner binnen het Pact Zaandam Oost voert de gemeente Zaanstad diverse interventies uit die bijdragen aan de gezamenlijke ambitie. Voorbeelden hiervan zijn het Super Snel Schoonteam, het team wijkgerichte overlast en het interventieteam. Deze interventies zijn opgenomen in de gemeentelijke begrotingsprogramma’s. De inzet van deze teams draagt bij aan een schone, veilige en leefbare wijk, en sluit aan bij de integrale aanpak van het Pact. De dekking van deze interventies is deels afkomstig uit gemeentelijke middelen en deels uit Rijksbijdragen, zoals opgenomen in het uitvoeringsplan.


Financiën
Bij het uitvoeringsplan van het Pact is een begroting opgesteld. Onderstaande tabel geeft deze begroting  weer.

Bedragen x € 1.000

De dekking van deze begroting komt voort uit de subsidies die zijn toegekend aan Zaandam-Oost (o.a. Regiodeals, Kansrijke Wijken, Volkshuisvestingsfonds 1, Preventie met Gezag, zie onderstaande tabel) en de bijdrage van partners. Daarvan is jaarlijks circa € 1,5 mln. afkomstig van de gemeente.

Bedragen x € 1.000

Onzekere structurele dekking
Een 20 jarig programma vraagt om structurele en integrale financiering. De regelingen die nu beschikbaar zijn voor Zaandam Oost zijn op dit moment voornamelijk incidenteel en in de vorm van specifieke uitkeringen. Dit is ook terug te zien in de begroting bij dit uitvoeringsplan 2024-2027: er zijn voldoende financiële middelen voor de jaren 2024 en 2025. Dat geldt nu nog niet voor de uitvoering in 2026 en 2027. Inmiddels is duidelijk dat Preventie met Gezag een vervolg krijgt en ook de regeling Kansrijke Wijk wordt gecontinueerd. De Woontopafspraken met 19 gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) geven een impuls aan het gebied. De regiodeal wordt niet voortgezet. Dit betekent dat een groot deel van de interventies in het uitvoeringsplan tot en met 2028 kan worden gecontinueerd. En een groot deel van de interventies die nu gefinancierd worden uit de Regiodeal kan worden opgenomen in de nieuwe aanvraag voor de regeling Kansrijke Wijk.
Voor een aantal interventies is dat niet het geval, omdat deze niet passen binnen de voorwaarden van de regeling. Voor deze interventies geldt dat er op dit moment nog geen zicht is op (structurele) vervolgfinanciering. Dit betreffen interventies die door de gemeente worden uitgevoerd: gebiedsteam openbare ruimte (super snel schoonteam), het team wijkgerichte overlast en het interventieteam. In 2026 stelt het college dekking ter beschikking om de inzet van het team wijkgerichte overlast voort te zetten. Indien er onvoldoende structurele middelen beschikbaar komen na 2026, zullen keuzes moeten worden gemaakt om weer tot een sluitende begroting te komen. We zetten ons daarvoor samen met de andere Pact partners in, o.a. door lobby richting het Rijk.
Zodra de aanvragen voor de regelingen Preventie met Gezag en Kansrijke Wijken toegekend zijn, wordt het overzicht van de interventies en bijhorende begroting, voor zowel de kosten als inkomsten, geactualiseerd.


Monitoring en rapportagemomenten
De voortgang van het Pact wordt nauwgezet gemonitord en gerapporteerd. Jaarlijks stelt het programmabureau een voortgangsrapportage op, inclusief een stoplichtenrapportage die inzicht geeft in welke acties op schema liggen en welke extra aandacht nodig hebben. Bovendien rapporteren we in de diverse programma’s in de P&C-cyclus over onze eigen bijdrage en inzet aan het uitvoeringsprogramma. Het Rijk vraagt één keer per jaar een verantwoording van de NPLV-gebieden. Deze is ook beschikbaar voor de gemeenteraad. Naast deze reguliere rapportages wordt bij een aantal Rijksregelingen gevraagd om een (jaarlijkse) verantwoording. De gemeente Zaanstad verzorgt de financiële verantwoording (Sisa), het programmabureau van het Pact rapporteert inhoudelijk, zowel kwalitatief als kwantitatief, over de voortgang als onderdeel van de integrale voortgangsrapportages van het Pact.


3. Faciliteren via de beheerorganisatie
Zoals gezegd vervult de gemeente naast een partnerrol ook de rol van beheerorganisatie voor het Pact Zaandam Oost. Dit doen we omdat het Pact zelf geen juridische entiteit is. Via deze rol faciliteren we de alliantie samenwerking op het gebied van bedrijfsvoering en bijvoorbeeld in de rol van werkgever.
In de rol van beheerorganisatie voor het Pact Zaandam Oost zorgt de gemeente voor de organisatorische, juridische en administratieve ondersteuning van het Pact, inclusief financieel beheer en verantwoording. De gemeente Zaanstad is formeel verantwoordelijk voor de in- en uitgaande geldstromen en is daarom vroegtijdig betrokken bij subsidieaanvragen, verstrekken van middelen naar partners en de (financiële) verantwoording.

Als beheerorganisatie heeft de gemeente een specifieke set verantwoordelijkheden, bevoegdheden en rollen, namelijk:

1. De rol van werkgever: medewerkers van het programmabureau zijn in dienst van de gemeente Zaanstad en werken binnen de kaders van de gemeente Zaanstad
2. De rol van kassier: inkomende en uitgaande geldstromen lopen via administratie en bankrekeningen van de gemeente en zijn hiermee onderdeel van de gemeentelijke begroting en jaarrekening.
3. De rol van penvoerder bij de aanvraag en ontvangen van subsidies.
4. Verstrekken van informatie aan Programmabureau over de inkomende en uitgaande Pact-middelen
5. Ondersteunende bedrijfsvoering en advisering