Publiekrechtelijk
- Publiekrechtelijk
Recreatieschap Alkmaarder en Uitgeestermeer
(Bedragen x €1.000)Recreatieschap Alkmaarder en UitgeestermeerRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:5 april 2007Vestigingsplaats:UitgeestToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet Recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer (RAUM) is een samenwerkingsverband van twaalf omliggende gemeenten en de provincie Noord-Holland. Het zet zich in voor:
- het verzekeren van een evenwichtige ontwikkeling van de recreatie en de watersport op en rondom het meer en aangrenzende gebieden;
- het tot stand brengen, bewaren en onderhouden van het landschap en een evenwichtig natuurlijk milieu dat is afgestemd op het onder bovenstaande geformuleerde.
Bestuurlijk belangWethouder Breunesse lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Tuijn.
Stemverhouding: 12,5%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Belangrijke punten uit 2025:
- Het bestuur is conform het vaststellen van de kadernota 2025 akkoord met de benodigde incidentele participantenbijdragen over de jaren 2025 t/m 2031 van in totaal € 1,15 miljoen, met daarbij de dekking voor de participanten vanuit de BCF-btw van de investeringsprojecten;
- Bij het besluit van het bestuur om onderzoek naar de governance te doen is opheffing van de gemeenschappelijke regeling de voorkeursoptie. Met uitzondering van aangegane verplichtingen (zoals de 2e fase natuurontwikkeling Saskerleidam) wordt de ontwikkeling van plannen gepauzeerd; RIB 9423319 onderzoek governance RAUM Het onderzoek naar nieuwe projecten (bureau Ginder) wordt afgerond;
- De invoering van de recreatiekaart wordt gestaakt.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel van deelname aan de gemeenschappelijke regeling is hoog. Het weerstandsvermogen is onvoldoende. De omvang van de huidige algemene reserve (weerstandscapaciteit) is € 43 en ligt onder het niveau van het benodigde weerstandsvermogen van € 427. Het bestuur van het RAUM heeft besloten aan te sluiten bij het uitgangspunt van de regio Noord-Kennemerland om slechts een beperkte algemene reserve aan te houden voor de GR: de norm is 2,5% van de lasten. De consequentie hiervan is dat een beroep op de participanten gedaan moet worden indien de risico's die zich voordoen het bedrag van de algemene reserve overschrijden.
Financieel beeld
Jaarrekening 2024
De jaarrekening 2024 sloot met een positief resultaat van € 26.000, terwijl een negatief resultaat van €252.000 was begroot. Het verschil wordt o.a. verklaard door uitgestelde projecten zoals de visieschets Aagtenpark en reclamezuilen/recreatiearken.
Rechtmatigheidsverantwoording
Het dagelijks bestuur is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens. Er zijn geen afwijkingen vastgesteld boven genoemde grens van € 80.077.
Toekomst recreatieschap
Het bestuur van het recreatieschap ziet het als zijn verantwoordelijkheid om fundamenteel na te denken over de toekomst van het recreatieschap. Een voortzetting op de huidige manier is niet houdbaar zonder extra participantenbijdragen. De volgende vragen spelen een rol:
- Wat zijn de kerntaken?
- Kunnen de recreatieopgaven in het gebied op een andere manier georganiseerd en gefinancierd kunnen worden?
- En wat is daarin de rol is van gemeenten, provincie, terreinbeherende organisaties, waterschap etc.?
Begroting 2026
De totale begrote lasten liggen afgerond € 56.500 lager dan de begroting 2025 na wijziging. Dat verschil wordt bepaald door:
- Minder kosten inzake incidentele projecten (€ 174.000);
- Kosten stijging door indexatie (€ 80.000);
- Meer rentelasten door looptijd lening een heel jaar (€ 27.000);
- Minder inzet RNH inzake aanbesteden onderhoudscontracten (€ 19.000);
- Meer kapitaalslasten door diverse investeringen (€ 15.000);
- Meer advieskosten externen, met name Cyber (€ 14.500).
De begrote baten zijn afgerond € 1.092.500 hoger dan de begroting 2025 na wijziging. Dat verschil wordt veroorzaakt door:
- Meer opbrengsten door incidentele bijdrage participanten (€ 1.064.000).
Bij de vaststelling van de Kadernota 2025 heeft het AB besloten om de tekorten in de begrotingsjaren 2025 t/m 2029 te dekken met incidentele bijdrage door de participanten ten gunste van de reserves conform de geldende verdeelsleutel;
- Meer opbrengsten door indexatie participantenbijdrage conform gemeenschappelijke regeling en overige opbrengsten (€ 58.500);
- Minder subsidie opbrengsten incidentele projecten (€ 30.000);
- Meer opbrengsten uit erfpacht en overige opbrengsten als gevolg van indexatie (€ 12.500);
- Minder rentebaten door teruglopen banksaldi en lagere spaarrente (€ 12.500).
Zienswijze
De gemeenteraad gaf in mei een positieve zienwijze op de jaarrekening 2024 en de begroting 2026, met de volgende aandachtspunten:
- Neemt met instemming kennis van het financieel resultaat 2024, dat licht positief is;
- Steunt het onderzoek naar de huidige governance- en samenwerkingsstructuur en of deze toekomstbestendig is en welke alternatieven mogelijk zijn;
- Dringt erop aan zo spoedig mogelijk – uiterlijk op het moment dat de eerste resultaten van het governance onderzoek openbaar worden – inzicht te geven in de (financiële) verplichtingen die het recreatieschap niet meer aangaat, welke het gaat pauzeren en welke het schap afhandelt;
De gemeenteraad heeft daarbij het volgende amendement aangenomen:
- 25A40 Amendement Granulliet is een risico.
Risico’s en beheersmaatregelen
Risico’s:
- Overmacht: optreden extreem weer, brand, (vogel)ziekte en plagen flora en fauna, verslechtering zwemwaterkwaliteit door warm weer en (drugs)dumpingen;
- Zorgelijke financiële positie
- Veranderende en verzwarende wet- en regelgeving.
- Uitstel/afstel project Saskerleidam
- Bestuurlijk draagvlak vermindert. Heiloo heeft aangekondigd te willen onderzoeken of uittreden mogelijk is, risico op nog meer deelnemers die uittreden.
- De huidige weerstandscapaciteit is onvoldoende voor het benodigde weerstandsvermogen. Op de (middel)lange termijn moeten o.b.v. de onderhouds- en investeringsplannen wel bestuurlijke keuzes worden gemaakt.
Beheersmaatregelen:
- Inzetten op omgevingsmanagement: informatie stakeholders als raden en ondernemers
- Meer gezamenlijk optrekken met betrokken partijen om een integraal resultaat te behalen
- Meer inzet op toezicht en handhaving;
- Opstellen van een financieel plan
- Publiekrechtelijk
Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied
(Bedragen x €1.000)Omgevingsdienst NoordzeekanaalgebiedRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:17 december 2015Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe regeling is getroffen ter ondersteuning van de colleges bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Voorts wordt de regeling getroffen ter behartiging van de taken voortvloeiend uit het Besluit risico's zware ongevallen 1999.
Sinds 1 januari 2024 zijn de Wabo en het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 opgegaan in de Omgevingswet.
Bestuurlijk belangWethouder Onclin is lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Breunesse.
Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.
Stemverhouding: 9,8%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
De inhoudelijke activiteiten van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied liggen voor een groot deel vast vanuit wet- en regelgeving en beleidsdoelstellingen van de opdrachtgevers. De werkzaamheden van de dienst zijn vertaald in de vastgestelde strategische agenda voor 2023-2025 van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied.
De strategische agenda bestaat uit drie samenhangende en elkaar versterkende onderdelen:
- Inhoudelijke opgaven op het gebied van klimaat, milieu-gerelateerde gezondheid, en transformatie gebieden
- Versterking van ons instrumentarium op het vakgebied vergunning verlenen, toezicht houden, handhaven en adviseren
- Organisatieontwikkeling: wat is er nodig binnen de ODNZKG om punt 1 en 2 te realiseren.
De Uitvoerings- en Handhavingsstrategie 2024-2027 die in 2023 is vastgesteld dient ter ondersteuning van de strategische agenda. De strategie is opgavegericht ingestoken, de doelen van de Omgevingswet dienen als vertrekpunt. Aanvullend zijn diverse ontwikkelingen opgenomen die impact hebben op de uitvoering van de taken. Ook geven deze mede richting geven aan de koers voor de komende jaren, zoals de energietransitie.
Rekenkamerrapport energiebesparingsplicht
In maart 2023 is een kritisch rapport van de Rekenkamer verschenen over de sturing en controle van de gemeente Zaanstad op de energiebesparingsplicht van Zaanse bedrijven. De conclusies en aanbevelingen uit het rapport hebben een breed gevoeld besef van urgentie laten ontstaan. De OD NZKG werkt in samenspraak met de deelnemers aan de aanbeveling uit het rapport met als doel verbetering aan te brengen. Bespreking en afstemming tussen de OD en de dienst hierover vindt periodiek zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau plaats. In 2025 zullen een of meerdere scenario’s nader uitgewerkt worden ter verbetering van de sturing en controle
Financiële positie
Jaarrekening 2024
Het financiële resultaat van de OD NZKG over 2024 is € 4,5 mln. positief. Bij de halfjaarrapportage was al een positief saldo voorzien van € 2,6M. Het jaarrekeningresultaat is € 1,8 mln. positiever dan begroot. Het saldo bestaat ten opzichte van de begroting uit lagere baten ad € 4,4 mln. en lagere lasten ad € 6,1 mln. De € 4,4 mln. lagere baten komen én voort uit een lagere Rijkssubsidie én anderzijds uit het niet volledig realiseren van de uitvoeringsovereenkomsten. De OD NZKG sluit elk jaar een uitvoeringsovereenkomst (UVO) af met alle 11 opdrachtgevers. In 2024 bedraagt het totaal van deze uitvoeringsovereenkomsten € 80,1M. Dit is voor 95% gerealiseerd. De onderschrijding komt voort uit minder vraag uit de markt en doordat de formatie nog niet volledig op sterkte is. De onderschrijding van € 6,1 mln. aan de lastenkant wordt grotendeels veroorzaakt doordat de formatie niet volledig op sterkte is, lagere implementatiekosten van het nieuwe VTH-zaaksysteem, lagere kosten voor groot onderhoud en lagere kosten voor implementatie van de Omgevingswet.
In 2024 was de bijdrage van de gemeente Zaanstad €3.632.190. Dit is lager dan de €4.724.050 die was begroot in de UVO 2024 (-€ 1.091.860). Dit voordeel is reeds verwerkt in het resultaat over 2024. Op basis van de halfjaarrapportage van de omgevingsdienst was € 500.000 reeds als verwachte onderschrijding opgenomen in de Narap 2024. Het restant is verwerkt in de jaarrekening 2024 van de gemeente.
De voorgestelde resultaatbestemming is om € 4.486.000 terug te betalen aan de deelnemers. Voor Zaanstad betekent dit een incidenteel voordeel in 2025 van € 214.000 (dit zal worden verwerkt in de Narap 2025).
Begroting 2026
In de meerjarenbegroting 2026-2029 zijn de lasten en baten in evenwicht. Het totaal der lasten bedraagt € 90,3 mln. in 2026 waarvan € 87,1 mln. wordt gedekt vanuit de uitvoeringsovereenkomsten met de deelnemers. Het Zaanse aandeel hierin bedraagt € 4,7 mln.
In de tussen Zaanstad en Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied te sluiten Uitvoeringsovereenkomst 2026 zal de exacte bijdrage worden vastgelegd, rekening houdend met de werkzaamheden in 2026 en eventueel gewijzigde of aanvullende volumes en ambities. Na afloop van het jaar zal uiteindelijk conform de systematiek worden afgerekend op basis van daadwerkelijk geleverde diensten, producten en uren.
De gemeenteraad heeft naar aanleiding van de ontwerp-meerjarenbegroting 2026-2029 de volgende zienswijze ingediend in juni 2025:
- Gemeente Zaanstad vraagt aan haar grote gemeenschappelijke regelingen om voor het begrotingsjaar 2026 een bezuiniging van 2% ten opzichte van de begroting 2025 te verwerken. In de voorliggende Meerjarenbegroting 2026-2029 van de Omgevingsdienst is deze taakstelling ten opzichte van de begroting 2025 reeds verwerkt.
- Het verzoek om de komende jaren terughoudend te zijn met het aangaan van nieuwe financiële verplichtingen en niet over te gaan tot het invoeren/uitvoeren van nieuw beleid. En rekening te houden met een eventuele korting van de gemeentelijke bijdrage en daartoe de nodige voorbereidingen te treffen voor een scenario van 3% korting in 2028. Om gelet op de door de raad in 2024 ingediende zienswijze op de meerjarenbegroting 2025-2028 betreffende prioriteiten in relatie tot de opgaven op het gebied van gezondheid en veiligheid, en de gemaakte afspraken hierover tussen de gemeente en de OD NZKG, vaart te maken met de bestendiging van de afspraken van het Rekenkamerrapport en inzicht geven in actualisaties van de vergunningen.
Risico's en beheersmaatregelen
Risico's
De noodzakelijke weerstandscapaciteit van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied wordt bepaald door kwantificering van de gewogen risico’s. Deze risico’s zijn:
- wet- en regelgeving (met name omgevingswet),
- conjuncturele ontwikkelingen, arbeidsmarkt en Groen Staal
- bedrijfsvoering
- prestatiegericht financieren
Beheersmaatregelen
Om risico’s op te kunnen vangen heeft de OD NZKG een risicobuffer in het leven geroepen. Daarnaast zijn er frequent overleggen tussen gemeente en OD, zowel bestuurlijk als ambtelijk op diverse niveaus.
De beschikbare weerstandscapaciteit en de noodzakelijke weerstandscapaciteit worden tegen elkaar afgezet met de ratio weerstandsvermogen. Het algemeen bestuur heeft in 2017 een ratio van 1 tot 1,5 vastgesteld. Deze ratio is naar verwachting voor het jaar 2025 toereikend.
Meerjarig voldoet de verhouding tussen noodzakelijke en beschikbare weerstandscapaciteit aan de ratio weerstandsvermogen (1 tot 1,5), mits de reserve gelijk blijft aan zijn huidige omvang.
- Publiekrechtelijk
Recreatieschap Twiske-Waterland
(Bedragen x €1.000)Recreatieschap Twiske-WaterlandRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:4-4-2013Vestigingsplaats:ZaanstadToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling in de openluchtrecreatie - in samenhang met de vorenstaande Gemeenschappelijke Regelingen - tot stand brengen en bewaren van een evenwichtig natuurlijk milieu, het tot stand brengen en duurzaam in stand houden van het specifieke en gedifferentieerde karakter van het landschap door bescherming, ontwikkeling en consolidatie van de waarden die het in zich draagt.
Bestuurlijk belangWethouder Breunesse is lid van het AB, plaatsvervanging door wethouder Tuijn. Sinds eind 2023 is wethouder Breunesse ook lid van het DB
Stemverhouding: 12,5%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Belangrijkste punten in 2026 voor het recreatieschap zullen zijn:
- De groei van de bevolking in de metropoolregio Amsterdam (MRA) en daarmee de toename van de recreatiebehoefte in de regio.
- In 2026 verwachten gemeenten een kleinere uitkering uit het gemeentefonds, waardoor er financiële krapte zal ontstaand bij de gemeenten. Voor het recreatieschap levert dit de opgave op om kritisch te kijken naar haar uitgaven en naar haar inspanningen in relatie tot de doelstellingen.
- Natuurwaarden die onder druk staan door onder meer de stikstofdepositie en afname van de biodiversiteit;
- Het beter verbinden van groen met de stad.
- Door klimaatverandering krijgt Nederland steeds vaker te maken met extremer weer; van droge of zeer natte perioden tot extremer wordende stormen, het recreatieschap moet voorbereid zijn door te adapteren aan het extremere klimaat;
- Samenwerking van de recreatieschappen met Staatsbosbeheer (SBB), Landschap Noord-Holland, Natuurmonumenten en lokale agrarische- en natuurverenigingen;
- Het rapport van het recreatief Grid wat in opdracht van het algemeen bestuur is opgesteld, wordt door participanten gebruikt bij de totstandkoming van de recreatieve en toeristische visies;
- In 2025 is er begonnen met het doorlopen van een zorgvuldig proces voor de werving van een nieuw evenement voor het evenemententerrein Hogelkamp.
- Vanuit de regiodeal ZaanIJ groen en meedoen is geld beschikbaar gekomen voor een drietal achterstandswijken in Zaanstad en Amsterdam om een programma te ontwikkelen om meer in het groen te recreëren.
- In 2025 is gestart met de herontwikkeling van het dynamische ontvangstgebied Twiske-poort.
- In 2025 zijn de gemeente Zaanstad en Recreatie Noord-Holland in gesprek gegaan over het overnemen van het beheer van de Jagersplas.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel van deelname aan de gemeenschappelijke regeling is gemiddeld. Het berekende weerstandsvermogen is voldoende. Zaanstad heeft voor onderdeel Twiske 16,7% van de stemmen, voor onderdeel Waterland 8,3% van de stemmen.
Financiële positie
Jaarrekening 2024
De jaarrekening 2024 sluit met een positief resultaat van € 213.371. Dit resultaat komt ten gunste van de algemene reserve. Het positieve resultaat komt door lagere kosten voor incidentele projecten, hogere rente inkomsten en parkeerinkomsten.
Rechtmatigheidsverantwoording
In de jaarrekening is de rechtmatigheidsverantwoording van het dagelijks bestuur opgenomen. Zoals daar weergegeven is het dagelijks bestuur van mening dat de verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de vastgestelde materialiteitsgrens van 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan reserves volgens de begroting na wijziging (voor 2024 een bedrag van € 148.237).
Begroting 2026
- In 2025 is er begonnen met het doorlopen van een zorgvuldig proces voor de werving van een nieuw evenement voor het evenemententerrein Hogelkamp. In samenspraak met de gemeente Landsmeer wordt hier gewerkt aan een passende invulling waarbij in 2026 een mooi nieuw evenement zal plaatsvinden;
- In 2025 is gestart met de herontwikkeling van het dynamische ontvangstgebied Twiske-poort;
- Vanuit de regiodeal ZaanIJ groen en meedoen is geld beschikbaar gekomen voor een drietal achterstandswijken in Zaanstad en Amsterdam om een programma te ontwikkelen om meer in het groen te recreëren. Dit betekent ook dat voor het recreatieschap gekeken zal moeten worden naar mogelijkheden om de bereikbaarheid voor de doelgroep te verbeteren.
Zienswijze
De gemeenteraad gaf in mei een positieve zienswijze op de jaarrekening en begroting met de volgende aandachtspunten:
- De raad is verheugd dat het onderzoek naar het overnemen van het recreatiegebied Jagersveld/Jagersplas wordt opgepakt;
- Dringt erop aan om met scenario’s te komen om de gevolgen van korting van de rijksbijdrage aan de gemeenten in 2026 op te vangen. Zaanstad verkent de mogelijkheden om de tegenvallers op te vangen; alle gemeenschappelijke regelingen maken onderdeel uit van die verkenningen met een generieke bezuiniging van 5%;
- Constateert met tevredenheid dat u in de stukken onderscheid maakt tussen structurele en incidentele uitgaven en is akkoord om incidentele uitgaven te dekken uit de algemene reserve
- Vraagt om ten aanzien van de reserves inzichtelijk te maken welke financiële ruimte het recreatieschap ziet voor de uitvoering van het uitvoeringsprogramma. Projecten waar al een besluit voor uitvoering voor is genomen krijgen een bestemmingsreserve, maar is het ook mogelijk om financieel te sturen op de realisatie van het uitvoeringsprogramma?
- Verzoekt het recreatieschap om schadebeperkend op te treden en het financiële risico van de toepassing van Duomix onder de fietspaden in het Purmerbos te beschrijven, te waarderen, op te nemen in de risico-inventarisatie en zo nodig het weerstandsvermogen te verhogen.
De gemeenteraad heeft daarbij de volgende amendementen aangenomen:
- 25A41 Staalslakken zijn een risico:
- 25A43 Ganzenjacht Twiske-Waterland
Risico’s en beheersmaatregelen
De belangrijke risico’s voor Twiske-Waterland zijn:
- Overmacht: optreden extreem weer, brand, (vogel)ziekte en plagen flora en fauna, slechte kwaliteit zwemwater door warm weer en (drugs)dumpingen;
- Te weinig evenementen die geld genereren, zowel door wijzigingen bij Landsmeer als het evenementenbeleid van TW zelf;
- Problemen bij invulling / bemensing gekwalificeerd personeel.
Beheersmaatregelen:
- Per risico wordt de kans vermenigvuldigd met de potentiële omvang in euro’s. De omvang van de algemene reserve (weerstandscapaciteit) is per 31-12-2024 € 2.786.155 en ligt ruim boven het niveau van het benodigde weerstandsvermogen (€ 970.000).
Privaatrechtelijk
- Privaatrechtelijk
Warmtenetwerk Zaanstad (WNZ)
(Bedragen x €1.000)Warmtenetwerk Zaanstad (WNZ)Rechtsvorm:BV
Oprichtings-/publicatiedatum:01-01-2019Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangHet op gang brengen van de transitie naar een aardgasloze gebouwde omgeving. De legitimering van een overheidsinterventie op basis van marktfalen is hier van toepassing op de casus warmtenet in Zaandam-Oost. Het doel is (duurzame) warmtelevering aan (potentiële) afnemers van warmte mogelijk te maken. Op dit moment transporteert WNZ de warmte van de biomassacentrale naar afnemers in Zaandam Oost
Bestuurlijk belangWethouder Onclin vertegenwoordigt de gemeente in de AvA, plaatsvervanging wethouder Tuijn.
Gemeente Zaanstad is samen met Duurzame Energienetwerken Noord-Holland (DEN-NH) eigenaar van het Warmtenetwerk Zaanstad BV. Gemeente Zaanstad heeft een belang van 39% in de Aandelen (uitsluitend stemgerechtigd), alsmede een belang van 100% in de Aandelen C (stemrechtloos).
Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.
Stemverhouding: 39,0%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
- In de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) van 12 mei 2025 zijn de volgende besluiten genomen:
- Het vaststellen van de jaarrekening 2024
- Het actualiseren van het meerjarenplan, met het oog op de doorontwikkeling van WNZ in relatie tot o.a. de Wet Collectieve Warmte (Wcw)
- De AvA maakt afspraken voor de RvC. De leden van de RvC worden in 2025 geworven.
- In voorbereiding op de komst van de Wcw, oriënteert WNZ zich op de ontwikkeling naar een integraal warmtebedrijf, waarin warmtebronnen, distributie en levering onder één entiteit plaatsvindt.
- De biomassacentrale, voorheen eigendom van Bioforte, is overgenomen door Essent. De leveringszekerheid van duurzame warmte is hierdoor beter gewaarborgd. Ook heeft Essent zich voorgenomen om de biomassacentrale uiteindelijk te vervangen door een warmtepompcentrale.
- In Zaandam Oost wordt een innovatieve warmtebron ontwikkeld, waarmee warmte van een kunstgrasveld wordt afgevangen en opgewerkt tot een temperatuur waarmee het zwembad en/of het warmtenet van warmte kunnen worden voorzien.
- WNZ zal in de 2de helft van 2025 voorstellen doen aan de AvA over het Annual Business Plan 2026, benoeming Raad van Commissarissen inclusief reglement en een wijziging van de statuten.
Financiële positie
Voorziening
De voorziening is gevormd bij de oprichting van WNZ voor de onrendabele top. Het niveau van de voorziening wordt gehandhaafd met de volgende overwegingen:
- De onrendabele top is nog steeds aanwezig
- De onderneming heeft sinds haar oprichting verliezen geleden
- De huidige businesscase nog niet positief
- Het Zaanse aandeel in het eigen vermogen van WNZ overstijgt de boekwaarde van ons aandeel in de jaarrekening van de gemeente.
- De opdracht tot doorontwikkeling van WNZ leidt pas later tot verandering van de financiële resultaten.
Jaarrekening 2024
De jaarrekening over 2024 is op 12 mei 2025 vastgesteld. Het verlies over het boekjaar 2024 bedroeg € 383.000,- en is in mindering gebracht op de algemene reserve.
Financiering van nieuwe ontwikkelingen
Bij het Annual Businessplan WNZ 2025 is inzicht gegeven in een investeringsbegroting waarin nieuwe ontwikkelingen in Zaandam Oost zijn verwerkt. Het verder uitwerken van een financieringsplan is vooruitgeschoven naar 2025. De financiering van nieuwe ontwikkelingen houdt verband met het aandelenbelang van de aandeelhouders en het aantrekken van vreemd vermogen. Daarnaast speelt de Wcw en de ontwikkeling van WNZ naar integraal warmtebedrijf een rol. Besloten is om het financieringsvraagstuk hiermee breder op te pakken en voor langere periode te bestendigen
Risicoprofiel
Het financieel belang is hoog. De gemeentelijke deelneming is onderhandeld op € 4,2 miljoen. Deze deelneming is op die basis nu gewaardeerd op € 1,9 miljoen. Gemeente Zaanstad heeft een voorziening getroffen voor het verschil van € 2,3 miljoen. Het risico dat de getroffen voorziening te klein blijkt (omdat de marktwaarde van de deelneming daalt) is opgenomen als risico voor het weerstandvermogen. De politieke en maatschappelijke betrokkenheid zijn groot: de activiteiten van Warmtenetwerk Zaanstad B.V. richten zich op het leveren van warmte aan inwoners. De gemeente participeert in het Warmtenetwerk Zaanstad B.V. vanuit het publieke belang en de maatschappelijke doelen die de gemeente wil realiseren.
Risico's en beheersmaatregelen
Risico’s
- Achterblijven omzet
Ook in 2025 blijft de omzet achter op de begroting. De oorzaak hiervan is tweeledig. Nog steeds zijn geprognotiseerde aansluitingen niet gereedgekomen. Met name de oplevering van fase 2 van Oostzijderpark en het te realiseren zwembad vertegenwoordigen een flinke warmtevraag (16.000GJ) en een inkomstenderving van 106k€. Anderzijds is het stookgedrag van mensen sinds de energiecrisis veranderd en worden aangesloten gebouwen beter geïsoleerd. Hierdoor is in 2025 tot nu toe de omzet ca 15% lager dan begroot. - Opwarming klimaat
Door opwarming van het klimaat daalt de gemiddelde warmtevraag en daarmee dus ook de omzet.
- Publieke opinie rondom biomassa en gebrek aan alternatieven
De publieke opinie rond biomassa als warmtebron is nog steeds vrij negatief. Voor alternatieve warmtebronnen is meer elektriciteit nodig. De aansluitcapaciteit wordt nu nog beperkt door congestie op het elektriciteitsnet.
Beheersing
- WNZ heeft met het AvA besluit van 7 december 2023 extra capaciteit gekregen om de ontwikkeling van afzet te stimuleren. Door extra commerciële acties meer operationele kosten (vooruitlopend op extra afzet). Nieuwe afzetmogelijkheden voor het bestaande warmtenet zijn, buiten de reeds geplande uitbreidingen, beperkt. Wel ziet WNZ volop doorontwikkelmogelijkheden in Zaandam Oost, waarbij clusters van bestaande en nieuwe gebouwen kunnen worden aangesloten op een collectieve warmtevoorziening.
- Opwarming van het klimaat speelt zich af over een tijdsperiode die langer is dan wij hier beschouwen. Wel is duidelijk dat er 2% minder graaddagen zijn wanneer het gemiddeld aantal graaddagen van de afgelopen 3 jaar wordt vergeleken met de afgelopen 10 jaar. Als deze daling een op een wordt doorgezet naar omzetdaling, dan scheelt dat circa €10k op jaarniveau. Aanvullend zien we ook ander gedrag bij de afnemers. Het gevolg is een verdere daling van de afname.
- WNZ heeft twee ontwikkelaars actief om de ontwikkeling van collectieve warmte in Zaandam Oost te versnellen.
- Met de overname van de biomassacentrale in Zaandam Oost, heeft Essent de ambitie uitgesproken om deze centrale op termijn om te bouwen naar een warmtepompcentrale. Wanneer op termijn het netcongestieprobleem wordt opgeslot, kan deze warmtepompcentrale worden gerealiseerd. Samen met de warmtebron onder het sportveld Hoornseveld vormen dit belangrijke alternatieve warmtebronnen voor de stook van snoeihout. Het gebrek aan alternatieven leidt niet tot problemen met leveringszekerheid. De warmtelevering blijft met de hulpwarmtecentrales gegarandeerd.
- In 2025 zal een Raad van Commissarissen (RVC) worden geïnstalleerd, bestaande uit drie leden. Deze RVC houdt toezicht op het beleid, de strategie en de risicobeheersing van WNZ en staat de directie ter zijde met gevraagd en ongevraagd advies.
- In de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) van 12 mei 2025 zijn de volgende besluiten genomen:
- Privaatrechtelijk
Alliander N.V.
(Bedragen x €1.000)Alliander N.V.Rechtsvorm:Naamloze Vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:1 juli 2009Vestigingsplaats:ArnhemToezichtsregime:middelOpenbaar belangNetbeheer en distribueren van elektriciteit en gas voor producenten en afnemers. Voor burgers en ondernemers is een goed werkend en betaalbaar distributienetwerk van gas en elektriciteit cruciaal. Alliander heeft een belangrijke rol in het mogelijk maken van verdere verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening.
Bestuurlijk belangWethouder Onclin vertegenwoordigt de gemeente in de AvA, plaatsvervanging wethouder Tuijn.
Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.
Stemverhouding: 0,9%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
In 2024 is de samenwerking met Liander versterkt. De gemeente heeft capaciteit vrijgemaakt om Liander te faciliteren in de verzwaring van het elektriciteitsnet binnen Zaanstad en om concrete knelpunten gezamenlijk op te lossen.
Alliander publiceerde in juli het halfjaarbericht 2025
In het eerste halfjaar van 2025 investeerde Alliander € 968 miljoen in het uitbreiden, verzwaren en onderhouden van gas- en elektriciteitsnetten. Dit is een stijging van 21% ten opzichte van dezelfde periode 2024. De investeringen bestaan uit o.a.:
- Ombouwen 1.248 transformatorhuisjes
- Aanleggen 1.312 kilometer kabel
- Vervangen van 74 kilometer aan gasleiding om het gasnet betrouwbaar en veilig te houden.
Ondanks deze groei blijft er meer nodig. Slimmer omgaan met energie om piekbelasting op het elektriciteitsnet te voorkomen, is daarvoor cruciaal. Niet alleen voor bedrijven, maar ook door huishoudens. Door het elektriciteitsnet efficiënter en slimmer te gebruiken, blijft energie ook in de toekomst voor iedereen toegankelijk en betaalbaar.
Financiële resultaten op een rij:
- Bedrijfsopbrengsten: € 1.725 miljoen (eerste halfjaar 2024: € 2.315 miljoen)
- Nettoresultaat zonder incidentele baten: € 127 miljoen (eerste halfjaar 2024: € 122 miljoen).
Het hele halfjaarbericht is na te lezen op de website van Alliander.
Op 16 april 2025 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) plaats
De AvA besloot over o.a. de volgende punten:
- Jaarrekening over het boekjaar 2024
- Aanpassing van het dividendbeleid
- Overdracht van het hoogspanningsnet Randmeren aan Tennet
- Herbenoeming lid van de Raad van Commissarissen
Op de website van Alliander staat een terugblik op de AvA.
Financiële positie
Jaarrekening 2024
Het jaar 2024 is voor Alliander financieel positief afgesloten. Het nettoresultaat bedraagt € 976 miljoen. In 2023 was dit € 267 miljoen. De reden voor het fors hogere resultaat is de verkoop van Kenter. In januari 2024 vond de aandelenoverdracht plaats. Het nettoresultaat exclusief Kenter bedraagt € 219 miljoen. Dit is € 141.000 lager dan begroot. Bij de Najaarsrapportage 2025 wordt dit verwerkt.
Alliander investeerde in 2024 bijna € 1,8 miljard in de aanleg van infrastructuur. Het investeringsniveau is afgelopen jaren flink toegenomen. Het investeringsvolume steeg van € 573 miljoen in 2017 naar ruim € 1,4 miljard in 2023.
De uitvoering van de daaraan verbonden projecten in 2024 liepen vertraging op. Complexiteit en de behoefte aan specialistische kennis spelen hier een rol.
Het personeelsbestand van Alliander groeide in 2024 naar circa 9.900 werknemers.
Risico’s en beheersmaatregelen
Risico's
Alliander onderkent de volgende risico’s in de SWOT analyse:
- Cybercriminaliteit
- Onvoldoende langetermijnoriëntatie van wet- en regelgeving
- Krapte technische arbeidscapaciteit
- Schaarste in componenten en grondstoffen
- Lange termijn financierbaarheid
- Sterk groeiend werkpakket
Beheersmaatregelen
De hierboven benoemde risico’s worden door Alliander afgedekt met beheersmaatregelen. Vanwege het beperkte belang wordt voor gemeente Zaanstad de beheersmaatregelen beperkt tot:
- Annotaties van de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het college van B&W
- Privaatrechtelijk
NV HVC
(Bedragen x €1.000)NV HVCRechtsvorm:Naamloze vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:2 januari 1991Vestigingsplaats:AlkmaarToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe HVC heeft als doel het zeker stellen dat tegen de laagste kosten en op verantwoorde wijze het Zaanse rest-, grof- en gft-afval wordt verwerkt.
Bestuurlijk belangDe gemeente Zaanstad heeft 265 aandelen in HVC op een totaal van 3.654 uitgegeven aandelen. Wethouder Onclin vertegenwoordigt de gemeente in de AvA, plaatsvervanging wethouder Tuijn.
Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.
Stemverhouding: 7,15% aandelen AActualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Op 5 juni 2025 was de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA). De AvA besloot over de volgende onderwerpen:
Jaarverslag 2024
Met haar jaarverslag geeft HVC een uitgebreide toelichting op haar activiteiten en de jaarrekening geeft blijk van een financieel gezonde positie. De jaarrekening wordt onder ‘financiële positie’ verder toegelicht.
Ontwikkeling warmtesysteem Westland - realisatie geothermieproject Wippolderlaan
De toekomstige afname van warmte vanuit project Wippolderlaan is geborgd. Het project heeft in de vorm van leveringsopties op dit moment al meer afname gecontracteerd dan benodigd is voor een positieve business case. Naast de glastuinbouw wordt ook een aansluiting op de gebouwde omgeving gerealiseerd. In De Lier, nabij het geplande warmtenet, wordt een nieuwe woonwijk ontwikkeld genaamd Molensloot. Hier zullen circa 650 woningen worden aangesloten. De geraamde investering voor HVC in project Wippolderlaan bedraagt € 60 miljoen. Het voorliggende voorstel voor goedkeuring gaat van dit investeringsbedrag uit. Het is de bedoeling om na start warmteproductie projectfinanciering aan te trekken. Daarmee zal naar verwachting de benodigde financiële inbreng worden teruggebracht tot circa € 20 miljoen eigen vermogen.
Voordracht tot benoeming tot lid van de raad van commissarissen
In de Algemene Vergadering van 5 juni 2025 is een nieuw lid benoemd voor de RvC.
Dividendbeleid
Voor zover ruimte overblijft, zal deze benut worden voor het matigen van de tarieven.
Afval
HVC ondersteunt gemeenten om stappen te zetten naar een circulaire economie en volgt hierbij het uitvoeringsprogramma ‘Van Afval naar Grondstof (VANG)’. Het streven is om via het scheiden van schone stromen uit het restafval te komen tot preventie van afval/grondstoffen. Hiertoe zijn de volgende uit de Menukaart Afvalpreventie de volgende pijlers gekozen: voedselverspilling, wasbare luiers, delen en lenen, de ja-ja sticker en reparatie . Een andere pijler is recycling om te voorkomen dat waardevolle grondstoffen verloren gaan. Hiertoe is een hoogwaardig systeem van inzameling voor bron- en nascheiding vereist. Bronscheiding geldt voor PMD (laagbouw) gft-e, oud papier, textiel en glas . Daar waar inwoners, vanwege hun woonsituatie, denk hierbij aan hoogbouw, geen gelegenheid hebben voor bronscheiding is technische nascheiding voor de stromen metaal en verpakkingsmaterialen mogelijk via een sorteerinstallatie. Verbranding van restafval levert bodemas op die wordt bewerkt in een installatie waardoor ijzer, staal en non-ferro wordt gerecycled en als grondstof wordt vermarkt. Het residu van de bewerkte bodemas bestaat uit fosfaat. In samenwerking met meerdere partijen is er een pilot gestart voor fosfaat-terugwinning zodat deze schaarse grondstof niet via mijnbouw uit de natuur wordt gehaald. Naast deze innovatie zijn er initiatieven ontwikkeld voor het vervaardigen van natuurlijke plasticvervangers die volledig biologisch afbreekbaar zijn Een derde innovatie is de voorbereiding van een grootschalige CO2-afvanginstallatie voor bij de afvalenergiecentrale in Alkmaar.
Warmte
HVC is betrokken bij de verkenning naar mogelijke warmte oplossingen voor Krommenie. HVC profileert zich steeds meer als publiek warmtebedrijf en wil in samenwerking met de gemeente bijdragen aan een verkenning naar mogelijke aardgasvrije oplossingen voor het verwarmen van woningen in Krommenie.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel van de HVC is hoog (op basis van de methodiek). Dit wordt veroorzaakt door grote financiële belangen in de HVC van Gemeente Zaanstad via het aandeelhouderschap en onzekerheid over de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs. Daarnaast participeert HVC in diverse consortia, waaronder het Windmolenpark. De publieke en maatschappelijke betrokkenheid bij HVC is hoog, (inzameling en) verwerking van grondstof en afval raakt de burger.
Financiële positie
Jaarrekening 2024
Het nettoresultaat van HVC over 2024 bedraagt € 24,5 miljoen. Dit is € 10 miljoen minder dan in 2023. De belangrijkste reden hiervoor is de energieprijzen. Tevens zijn de dividendinkomsten (uit deelnemingen) substantieel lager dan in 2023. Dit is naar verwachting een timingverschil, omdat het uitkeren van dividend afhankelijk is van de cashpositie van de deelneming.
Net als in 2023 investeerde HVC opnieuw in warmtenetten, duurzame warmtebronnen en zonneparken. Ook investeerde HVC in een nieuwe installatie voor het drogen van slib. Gemeente Maassluis is als aandeelhouder in 2024 toegetreden. Hierdoor treedt verwatering op van het belang van gemeente Zaanstad (van 7,25 naar 7,15% in de Aandelen A).
Risico's en beheersmaatregelen
Risico’s
- Veiligheid, betrouwbaarheid en continuïteit van de installaties.
Incidenten (kunnen) leiden tot uitval, letsel en discontinuïteit van processen. Een adequaat onderhoudsprogramma is een randvoorwaarde voor veilige, betrouwbare installaties. Daarnaast is het uitgangspunt van HVC dat de installaties binnen de vigerende milieunormen presteren.
- Volatiliteit prijzen commodities, kostprijzen grondstof/transport en levering materieel
Na de extremen van 2022, zijn de energieprijzen weer enigszins gestabiliseerd. Toch blijven de risico's op veranderingen in energieprijzen gezien de geopolitieke omstandigheden hoog.
- Klimaatrisico
HVC is zich zeer bewust van de eigen rol in verduurzaming en klimaatverandering. In relatie tot de eigen doelen en ambities op die vlakken wordt vooral het element tijd als een bedreiging gezien.
- Financiële risico’s
Renterisico, prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico
Beheersmaatregelen
- Annotaties van de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het college van B&W
- Ambtelijk overleg met verschillende klankbordgroepen (zowel financiële als beleidsmatige) met de overige aandeelhouders van HVC.
- De HVC informeert de aandeelhouders vooraf en achteraf over de AvA door middel van een vooruitblik en terugblik. Deze informatie wordt door het college actief gedeeld met de raad op het RIS
- Bij financieringsverplichtingen > € 10 mln. is een zienswijze van de raad verplicht