Jeugdhulp

Toelichting

 
Jeugdigen dat ondersteund wordt door Jeugdteam
Wij streven ernaar dat gezinnen zoveel mogelijk door het jeugdteam (en dus dichtbij thuis) worden geholpen. Daarmee kunnen we de gespecialiseerde zorg richten op kinderen en gezinnen die dat echt nodig hebben. Het percentage ‘Jeugdigen die ondersteund worden door het Jeugdteam’ gaat om jeugdigen die het jeugdteam zelf ondersteuning wil bieden. De streefwaarde is gebaseerd op de groei van voorgaande jaren.

Jeugdigen met specialistische jeugdhulp
De afgelopen jaren zien we een stijging in het percentage ‘Jeugdigen met specialistische jeugdhulp’. Als er niets veranderd, dan zal het aantal jeugdigen dat specialistische jeugdhulp ontvangt blijven toenemen. In de speerpunten geven wij kort aan wat helpt om dit tij te keren, namelijk het gezin en kind centraal stellen in alle opgaven.

Speerpunten 2026

 
Hervormingsagenda Jeugd
In 2023 is de Hervormingsagenda Jeugd vastgesteld. Hierin zijn 10 actielijnen omschreven die moeten leiden tot besparingen. Gemeenten, aanbieders, lokale teams en professionals werken daar samen aan. De conclusie van de Deskundigencommissie Hervormingsagenda is dat de Hervormingsagenda een noodzakelijke, maar nog geen voldoende voorwaarde is om te komen tot een goede balans in de jeugdzorg. Het is teveel een Hervormingsagenda Jeugdzorg in plaats van een Hervormingsagenda Jeugd. Een bredere benadering is een absolute vereiste. Onze Bestuursopdracht jeugd sluit daar naadloos op aan.

We zetten in op:

1. Kritischer zijn op de inzet van specialistische jeugdhulp
   We werken er al jaren aan om jeugdhulp te richten op kinderen die het echt nodig hebben. Schaarste in middelen en mensen maakt dat we goed kijken wie echt de jeugdhulp nodig heeft. Bij toewijzing willen we nog kritischer kijken of er echt behoefte is aan individuele zorg. Of dat we de ondersteuning ook op een andere manier kunnen organiseren. Te denken valt aan collectief aanbod of jeugdhulp in het onderwijs, waardoor minder kinderen individuele hulp nodig hebben. Of dat er juist op andere leefgebieden binnen het gezin (zoals volwassenen GGZ, scheiden, armoede, schulden, wonen, etc.) ondersteuning nodig is.
   
   Omdat de contracten per 31 december 2026 aflopen zijn we gestart met de nieuwe inkoopprocedure van specialistische jeugdhulp. Doel van de inkoop is goede en tijdige hulp voor die jeugdigen en gezinnen die het écht nodig hebben en een financieel houdbaar stelsel. Om dit te bereiken willen we werken aan twee noodzakelijke bewegingen. We werken aan:

• de versterking van de lokale pedagogische basis, onder andere met stevige lokale teams en;
• de hervorming van het landschap van specialistische jeugdhulp.

2. Tijd en aandacht voor kwetsbare gezinnen
   
   Dit betreft versterken van het gewone leven van jeugdigen en gezinnen’. Hiermee richten we ons op het voorveld (onder andere op Kansrijke Start, Zaans Preventiemodel Opgroeien in een kansrijke omgeving, jongerenwerk en moeders van Zaandam-Oost). Samen met de maatschappelijke partners maken we het voorveld passend zodat het aansluit bij de behoefte van de inwoner. Daarnaast blijven we met partners in de stad het maatschappelijke debat voeren over de grenzen van de jeugdhulp. We willen stevig inzetten op de preventieve kant gericht op voorliggende voorzieningen, goede jeugdgezondheidzorg en inzet op het mentaal welbevinden van jongeren.
   We werken samen met andere opgaven aan het Pact Zaandam Oost. Jeugd is hierin een belangrijke pijler en gaat over het vergroten van kansengelijkheid. Binnen het Pact willen we een stevig en passend preventief aanbod, het versterken van Kansrijke Start en een goede samenwerking met onderwijs.
   
   De doorontwikkeling van sterke lokale teams en de gezinsgerichte aanpak leidt tot een meer integrale aanpak van problemen in een gezin. We intensiveren de samenwerking tussen de Sociale Wijkteams, Centrum Jong en het Jeugdteam rondom gezinnen met complexe problematiek. Dit betreft bijvoorbeeld de gezinsaanpak en de inrichting van het team Intensief Vrijwillige Hulp (een samenwerking tussen Sociaal Wijkteams en Jeugdteam. Deze krijgt verder bestand in een nieuwe opdracht voor de wijkteams.
   
   Tot slot is er de Proeftuin toekomstscenario 2.0 Zaanstreek Waterland. Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming is een landelijke ontwikkeling naar een eenvoudiger en gezinsgerichter stelsel voor gezinnen en huishoudens (0-100 jaar) die te maken hebben met huiselijk geweld en kindermishandeling. In Zaanstad Noord ontwikkelen we een nieuwe integrale manier van samenwerken met de partners (onder andere met SWT, Stichting Jeugdteams, Veilig Thuis, Raad voor de Kinderbescherming en Gecertificeerde instellingen en zorgorganisaties). De proeftuin is een regionale ontwikkeling en vindt ook plaats in Waterland.

3. Focus op jeugd in andere beleidsterreinen
   Veel kinderen die jeugdhulp krijgen, leven in een gezin waar ook andere problemen zijn, denk aan scheiden, armoede, schulden, wonen, etc. We willen daarom dat bij andere beleidsterreinen meer de focus komt op de jeugd. Alleen inzetten op vermindering van jeugdhulpkosten is een te smalle benadering. Een van de conclusies van de Hervormingsagenda en de Deskundigencommissie is dat de basis voor gezinnen rondom bestaanszekerheid, wonen, (passend) onderwijs, veiligheid en geborgenheid niet op orde zijn. De jeugdzorg is dan een symptoom van problemen in die randvoorwaarden. Om daar daadwerkelijk verandering in te brengen, is een aanpak vanuit andere domeinen nodig. De Bestuursopdracht Jeugd levert hier een belangrijke bijdrage aan.
   
   Onderwijs kan het normale leven van kinderen en jongeren versterken. Dit wordt ook in de Hervormingsagenda aangegeven. Het onderwijs is daarom een onmisbare partij. Samen met het onderwijs werken we onder andere aan sterkere ondersteuningsstructuren. In de Onderwijs Jeugd Agenda wordt beschreven hoe door een integrale aanpak en sterkere samenwerking tussen onderwijs, jeugdhulp en gemeenten een omgeving wordt gecreëerd waarin alle kinderen in de Zaanstreek toegang krijgen tot een passend aanbod aan onderwijs en ondersteuning.

Beïnvloedbaarheid van de kosten

Beïnvloedbaar
Er zijn geen beïnvloedbare kosten.

Beperkt beïnvloedbaar
De beperkt beïnvloedbare kosten betreffen kosten voor Specialistische jeugdhulp (€ 80,1 mln), PGB jeugd (€ 3,1 mln), uitvoering jeugdteams (€ 0,8 mln), capaciteit noodzakelijke maatregelen (€ 0,6), jeugdteam huisvesting en ict (€ 0,3 mln) en opvoedondersteuning (€ 0,2 mln),

Niet beïnvloedbaar
De niet beïnvloedbare kosten bestaan uit rente en afschrijvingen (€ 0,1 mln).

Op middellange termijn beïnvloedbaar   
Dit betreft kosten voor basisbudget jeugdteams (€ 12,1 mln) opvoedondersteuning (€ 2,7 mln), jeugdbeleid (€ 0,2 mln), regionale uitvoeringskosten (€ 0,2 mln), huisvestingskosten voor het jeugdteam (€ 0,4 mln) en kosten voor personeel (€ 5,2 mln)