Financiën

Bedragen x € 1.000

Toelichting
De lasten zijn in 2026  € 4,5 mln. hoger dan in 2025. De baten zijn in 2026 € 0,9 mln. hoger dan in 2025. De toevoegingen aan de reserves zijn € 1,8 mln. lager in 2026 ten opzichte van 2025. De onttrekkingen aan de reserves zijn € 6,6 mln. lager in 2026 dan in 2025. Deze verschillen worden hieronder toegelicht.

 
Mutaties met een effect op de begroting                  
1. Resultaat Oekraïne
Wij hebben in 2025 € 4,0 mln. laten vrijvallen uit de reserve Oekraïne. In 2026 laten wij € 1,0 mln. vrijvallen. Dat doen wij op basis van de verwachte kosten in 2025 en 2026. In 2026 wordt daardoor € 3,0 mln. minder onttrokken dan in 2025.
2. Maatregelen begroting 2026
Wij hebben een reeks maatregelen genomen om de begroting 2026 sluitend te maken. In 2025 hebben wij    € 1,0 lagere lasten voor de BUIG opgenomen. In 2026 hebben wij maatregelen genomen bij leerlingenvervoer, projectenbudget armoede, mobility mentoring, brugfunctionaris en een taakstelling van 2% voor Werkom voor een bedrag van € 0,25 mln. In 2026 ontstaan daardoor hogere lasten ten opzichte van 2025 (€ 0,75 mln.).
3. Kapitaallasten
Wij hebben de planning van investeringen in schoolgebouwen in het primair onderwijs bijgesteld. Daardoor zijn de kapitaallasten lager (-€ 0,54 mln.).                  

Mutaties met een saldo-neutraal effect op de begroting                  
A. Aanpak basisvaardigheden
De gemeente Zaanstad voert de administratie voor de budgetten voor volwasseneneducatie en aanpak basisvaardigheden. De regio krijgt voor de uitvoering van zijn taak geld van het Rijk. Wij verhogen de uitgaven en inkomsten voor volwasseneneducatie op grond van de beschikking van het Rijk. De regio voert de aanpak basisvaardigheden uit. De regio betaalt de kosten uit de reserve laaggeletterdheid.      
B. Arbeidsmarktregio
De gemeente Zaanstad voert de administratie voor de arbeidsmarktregio. De gemeente Zaanstad neemt ook de werkgeversrol op voor de arbeidsmarktregio. De arbeidsmarktregio betaalt zijn kosten uit de reserve arbeidsmarktregio. De relatie met andere programma zit in de kostenverdeling.
C. BUIG
Het Rijk heeft de rijksbijdragen voor BUIG en loonkostensubsidies verhoogd. Wij hebben de gelden voor uitkeringen en loonkostensubsidies met dezelfde bedragen verhoogd.
D. Investeringsfonds
Wij hebben de planning van de uitgaven uit het investeringsfonds geactualiseerd.         
E. Kansrijke Wijk
Op grond van de planning van werkzaamheden zijn de uitgaven voor Kansrijke Wijk in 2026 lager. Wij betalen de kosten uit de subsidie Kansrijke Wijk.               
F. Loon-, prijs- en subsidieindex
Prijs-, loon- en subsidie indexatie voor de primitieve begroting 2025. Ten opzichte van de voorjaarsnota zijn de gehanteerde percentages niet gewijzigd en zijn gebaseerd op de CPB publicatie van februari 2024.
De prijsindexatie bedraagt 2,2%. De loonindexatie bedraagt 4,4% en de toegepaste subsidie indexatie is 3,74%. Dit heeft ook effect op programma 8.
G. Nationaal programma onderwijs
In 2025 doen wij de laatste interventies in het kader van het Nationaal programma Onderwijs (NPO). De regeling loopt tot einde schooljaar 2024-2025. Wij betalen de kosten uit een specifieke uitkering.
H. Opvang ontheemden uit Oekraïne
Wij hebben de begroting van de opvang van ontheemden uit Oekraïne geactualiseerd.  Wij hebben de onttrekking aan de reserve verhoogd, omdat de kosten van de opvang hoger zijn.
Wij ontvangen minder geld van het Rijk. Het Rijk heeft de bijdrage per bed per nacht verlaagd van € 61 naar € 44. Wij verlagen de toevoeging aan de reserve opvang ontheemde Oekraïne omdat wij minder geld van het RIjk ontvangen.
I. Regio Deal
Op grond van het bestedingsplan 2026 zijn de lasten lager, en is de onttrekking aan de reserve hoger.
J. Zaandam Oost
In 2025 hebben wij de formatie voor Zaandam-Oost tijdelijk uitgebreid. Daarnaast hebben wij werkzaamheden ondergebracht bij de opgave Verstedelijking. De relatie met andere programma zit in de kostenverdeling.
K. Meicirculaire gemeentefonds: Participatie
Wij hebben van het Rijk extra geld gekregen voor Participatie. Wij ontvangen geld voor gestegen lonen en prijzen bij Participatie (€ 0,60 mln.). Het Rijk stelt ook geld beschikbaar voor het versterken van sociaal ontwikkelbedrijven (€ 0,43 mln). Ook stelt het Rijk geld beschikbaar voor de begeleiding van mensen, die niet vallen onder beschut werk, maar wel gebruik maken van de dienst van sociaal ontwikkelbedrijven (€ 0,17 mln.)

Verschil 2026-2027 (Lasten)                  
Opvang ontheemden Oekraïne
Het Rijk stelt vanaf maart 2027 geen geld meer beschikbaar voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne. De opvanglocaties voor ontheemden uit Oekraïne zijn na 2026 niet meer beschikbaar. (-€ 10,19 mln.).
Kansrijke Wijk
De subsidie Kansrijke Wijk stopt na 2026. De activiteiten die wij uit de subsidie betalen stoppen dan ook (-6,71 mln.).   
Gedupeerden kinderopvangtoeslag affaire
Het Rijk stelt na 2026 geen geld beschikbaar voor de hersteloperatie voor de gedupeerden van de kinderopvangtoeslag affaire. De activiteiten die wij uit dat geld betalen stoppen dan ook (-€ 4,06 mln.).
Kostenverdeling
Een reeks tijdelijke bijdragen en subsidies stopt na 2026. Wij verlagen dan ook de ambtelijke capaciteit.