Financiën

Bedragen x € 1.000

Toelichting
De lasten zijn in 2026  € 58,8 mln. hoger dan in 2025. De baten zijn in 2026 € 43,9  mln. hoger dan in 2025. De toevoegingen aan de reserves zijn € 20,9 mln. lager in 2026 ten opzichte van 2025. De onttrekkingen aan de reserves zijn € 15,3 mln. lager in 2026 dan in 2025. Deze verschillen worden hieronder toegelicht.

 
Mutaties met een effect op de begroting                  
1. Actualisatie MPG 25.1                  
Voor de MPG projecten geldt dat jaarlijks incidentele kosten en opbrengsten optreden bij de individuele grondexploitatie en anterieure overeenkomst projecten. Ieder half jaar worden deze ramingen geactualiseerd.
Voor de laatst verwerkte gegevens wordt verwezen naar het MPG 25.1 waar per project de voortgang wordt toegelicht.
2. Grondzaken & Vastgoed                  
De verschillen bij Grondzaken en vastgoed kennen de volgende verklaring:

• a. -€ 0,54 mln. lagere lasten wegens met name de eenmalige grote onderhoudskosten Klaas Katerstraat 7B in 2025;
• b. -€ 0,49 mln. hogere baten wegens met name de hogere canonopbrengsten a.g.v. nieuwe erfpachtcontracten en de indexatie van de huuropbrengsten;
• c.  € 0,72 mln. lagere lasten wegens met name de eenmalige dotatie aan de reserve Sloopkosten in Voorjaarsnota 2025;
• d.  € 0,15 mln. lagere onttrekking in 2026 wegens met name lagere onttrekking aan reserve Zuiderhout Noord in 2026 vanwege plankosten 2025 en bijbehorende onttrekking in 2025.

3. Actualisering Investeringfonds                  
Dit betreft de verwerking van van de rapportage Investeringsfonds 25.2. Het Investeringsfonds wordt uitgefaseerd en daarom zijn de toevoegingen in 2026 op nihil gezet (-€ 4.0 mln.). Het doorschuiven van projecten is de verklaring voor de lagere onttrekking ( € 3,1 mln.).            
4. Kapitaallasten Openbare Ruimte                  
De verwerking van de actualisering van vervangings- en uitbreidingsinvesteringen verklaart de volgende mutaties van de kapitaallasten (afschrijvings- en rentekosten):

• Wegen (vervanging): hogere lasten in 2026 ( € 1,34 mln.);
• Groen & Speelplaatsen: hogere lasten in 2026 ( € 0,88 mln.);
• VRI-OV (vervanging): hogere lasten in 2026 ( € 0,44 mln.);
• Civiele kunstwerken: hogere lasten in 2026 ( € 0,49 mln.);
• Riolen (vervanging): hogere lasten in 2026 ( € 0,23 mln.);
• Overige mutaties ( € 0,01 mln.).                  

5. Riolen beleid en Rioolrechten (klein-, grootverbruik)               
De tariefberekeningen 2026 voor de heffingen zijn opgesteld volgens de uitgangspunten van de voorjaarsnota 2026, inclusief de daar bepaalde prijsindex van 2,1%, de toerekening van de salarislasten conform de CAO Gemeenten 2025 en de indexatie van het overheadtarief 2,03% (subsidie index). Dit leidt tot een hogere dotatie aan de voorziening toekomstige vervangingsinvesteringen riolen (€ 1,15 mln.).
De baten nemen in 2026 toe: voor Grootverbruik (€ 0,33 mln.) en voor Kleinverbruik (€ 0,84 mln.)   
6. Verbetering kwaliteit woningvoorraad                  
In 2025 heeft er een herschikking van funderingsbudgetten doorgevoerd. In 2026 is het budget derhalve lager (€ 0,54 mln.)                  
7. Knelpunt: Mobiliteit Parkeren                  
De opgave is om binnenstedelijk te verdichten. Hierdoor neemt de verkeersdruk toe en de claim op mobiliteit ook. Parkeren in allerlei vormen is een structureel thema geworden. De parkeerdruk en parkeeroverlast nemen autonoom toe. Daardoor moeten in steeds meer gebieden gereguleerd parkeren ingevoerd worden. In 2025 zijn we begonnen met het op orde brengen van de basis met incidentele middelen (€0,14 mln). Deze middelen houden in 2026 op. De grootte van de stad vraagt structureel capaciteit voor programmering en realisatie van gereguleerd parkeren. Hiervoor is structureel € 0,3 mln benodigd.                  
8. Knelpunt: Mobiliteit reguliere werkzaamheden                  
Tot op heden wordt grotendeels met incidentele middelen de structurele groei van werkzaamheden door verdichting tijdelijk opgelost. Deze middelen houden op te bestaan vanaf 2026.Structureel is er € 0,25 mln nodig voor de volgende reguliere werkzaamheden: beantwoorden van klachten, vragen en verzoeken vanuit de omgeving, onderzoeksbudget, databeheer verkeers-monitoring en modelering, capaciteit initiatief en planvorming die niet uit IF of subsidies mogen worden gedekt.      
9. Knelpunt: Mobiliteit Zaans Mobiliteitsplan (ZMP)                  
Het huidige college heeft voor 3 jaar incidentele middelen vrijgemaakt € 0,2 mln. om het Zaans mobiliteitsplan verder uit te werken en te realiseren. In 2026 valt dit bedrag weg terwijl wij nog 10 jaar bezig zullen zijn met de uitwerking.  
Voorgesteld wordt om de bijbehorende middelen à € 0,25 mln. structureel beschikbaar te stellen vanaf 2026, dit bedrag ligt hoger dan het huidige budget vanwege de inflatie.
10. Mobiliteit (WBI)                  
Bij de Voorjaarsnota 2025 is incidenteel budget voor beleidsintensivering beschikbaar gesteld (-€ 0,4 mln.).                   
11. CA22 Geluidsschermen                  
Bij de Voorjaarsnota 2025 is het besluit genomen om de verhoging van de geluidsschermen niet te realiseren. Voor 2026 worden geen kosten meer begroot (-€ 0,25 mln.)
12. CA22 Parkeernota                  
Bij de Voorjaarsnota 2025 is incidenteel budget voor beleidsintensivering beschikbaar gesteld ten behoeve van de invoering van gereguleerd parkeren. Het betreft het uitvoeren van draagvlakenquêtes, parkeerdrukmetingen, communicatie en herijking Parkeerverordening 2017. Dit verklaart de lagere kosten in 2026 (-€ 0,14 mln.)
13. Kogerveldwijk groene parkzoom                  
In 2025 was incidenteel budget beschikbaar voor de uitvoering Kogerveldwijk groene parkzoom. Daarom zijn de lasten in 2026 -€ 0,23 mln. lager.                  
14. Beweegbare bruggen                   
De totale kosten van het IBC contract incl. indexatie bedragen € 0,924 mln. op jaarbasis en het beschikbare exploitatiebudget inclusief indexatie IBC contract voor 2025 is € 0,79 mln. Dit betekent vanaf 2025 een structureel tekort van € 0,134 mln.  Daarnaast is de reguliere prijsindexatie voor de primitieve begroting 2026 toegepast (€ 0,013 mln.). Voorgesteld wordt het bestaande budget te verhogen met € 0,147 mln.         
15. Tractie plafond bedrijfsmiddelen                  
Een groot deel van het plafond 2024 is doorgeschoven naar 2025. Dit in verband met het moeilijk kunnen vervangen van bedrijfsmiddelen voor elektrische varianten. Hierdoor start de afschrijving pas in 2026. (€ 0,70 mln.).                  
16. Leges 2026-2029                  
De baten van de leges nemen in 2026 toe met -€ 0,77 mln. De tariefberekeningen voor de leges H1, H2 en H3 in 2026 zijn opgesteld volgens de uitgangspunten van de Voorjaarsnota 2026, inclusief een prijsindex van 2,1%. Het resultaat is als volgt te specificeren:
- leges H1 Algemene Dienstverlening en H3 Dienstverlening betreft structureel -€ 0,17 mln. voordelig
- Voor H2 Omgevingswet heeft een algehele actualisatie van het aantal vergunningen en de tijdsbesteding voor elk van de producten plaatsgevonden. Het aantal vergunningen is met bijna 20% naar beneden bijgesteld, de tijdsbesteding per product is toegenomen met 15%. Daarnaast verhogen we de kwaliteit van de dienstverlening. Bij de voorjaarsnota 2025 is hiervoor 6,5 fte toegekend. De tarieven stijgen met 23,25% (inclusief de reguliere prijsindex van 2,1%). De kostendekkendheid stijgt hierdoor met 6,7% naar 100 %. Per saldo stijgen de baten met -€ 0,6 mln.                 
17. Maatregel Tarief riviercruisevaart                  
Het betreft stijging in baten in 2026 uit hoofde van de maatregel tarief riviercruisevaart voorjaarsnota 2025 (-€ 0,16 mln.)                  
18. Kostenverdeling                  
Betreft het toerekenen van apparaatsbaten en lasten aan de prestaties over de verschillende opgaven. Voor nadere informatie verwijzen we naar de paragraaf bedrijfsvoering.         
Overige verschillen MPG 25.2                  
Voor de MPG projecten geldt dat jaarlijks incidentele kosten en opbrengsten optreden bij de individuele grondexploitatie en anterieure overeenkomst projecten. Ieder half jaar worden deze ramingen geactualiseerd.
Voor de laatst verwerkte gegevens wordt verwezen naar het MPG 25.2 waar per project de voortgang wordt toegelicht.

Mutaties met een saldo-neutraal effect op de begroting
A. Verbinding A8/A9
Vanuit de afronding van het investeringsfonds wordt een specifieke bestemmingsreserve gevormd (€ 14 mln.) voor de verbinding tussen de A8/A9.
B. Subsidie Corporaties Volkshuisvestingsfonds (VHF)
In 2024 is voor een bedrag van € 1,75 mln. aan subsidies toegekend aan de woningcorporaties Rochdale en Parteon. Van deze toegekende subsidies wordt een groot deel besteed en verantwoord in 2025. De lasten (€ 1,65 mln.) en de baten (- € 1,65 mln.) zijn in 2025 budgetneutraal begroot.    
C. Versnellen woningbouw
Het uitvoeringsprogramma Versnellen (flex)wonen wordt in 2026 geïntensiveerd: hogere lasten( € 1,2 mln.) en hogere onttrekking reserve (-€ 1,2 mln.).                  
D. Regiodeal I Noorder IJplas
De financiële afwikkeling van de Regiodeal I met de gemeente Amsterdam betreffende Noorder IJplas heeft in 2025 plaatsgevonden (€ 0,34 mln.). Relatie met programma 7.         
E. Regiodeal ontwerpend onderzoek
De nog beschikbare middelen van de Provincie Noord-Holland uit hoofde van Regiodeal I worden voor ontwerpend onderzoek in 2025 volledig benut (€ 0,72 mln.). Relatie met programma 2.   
F. Loon-, prijs- en subsidieindex
Prijs-, loon- en subsidie indexatie voor de primitieve begroting 2026. Ten opzichte van de voorjaarsnota zijn de gehanteerde percentages niet gewijzigd. De prijsindexatie voor 2026  bedraagt 2,1%, de loonindexatie is 2% en de toegepaste subsidie indexatie is 2,03%. Relatie met programma 8.